الف) لطفاً تمام صورت‌هاي ادغام را بنويسيد. ب) قواعد تجويدي در چه كتابي آمده است؟
الف) ادغام، در لغت به معناي "اِدْخال ـ داخل‌نمودن" و در تجويد عبارتست از: "حذف حرف ساكن و مشدد نمودن حرف بعدي"، اين كار بخاطر سهولت و آساني در كلام انجام مي‌گيرد.
موارد ادغام در روايت حفص از عاصم عبارتند از:
1ـ هر حرفي كه ساكن باشد، در مثل خودش ادغام مي‌شود مثل: قَدْ دَّخَلُوا
2ـ ادغام حرف "ب‌ْ" در حرف "م"، مانند: اِرْكب‌ْ مَعَنَا كه خوانده مي‌شود، اِرْكَمَّعَنَا، (اما ميم ساكنه در با ادغام نمي‌شود.)
3ـ حروف (ت ـ د ـ ط ) هر كدام ساكن باشد و ديگري بعد آن واقع شود، ادغام صورت مي‌گيرد؛ مانند: بَسَطْت‌َ كه خوانده مي‌شود: بَسَت‌َّ؛ قَدْ تَبَيَّن‌َ كه خوانده مي‌شود: قَتَّبَيَّن‌َ، وَدَّت‌ْ طَائِفَه كه خوانده مي‌شود. وَدَّ طّائِفَه
4ـ حروف (ث ـ ذ ـ ظ) هر كدام ساكن باشد و ديگري بعد آن واقع شود، ادغام صورت مي‌گيرد، مانند: يَلْهَث‌ْ ذَلِك كه خوانده مي‌شود. يَلْهَذَّلِك‌َ، اِذْ ظَلَمُوا كه خوانده مي‌شود: اِظَّلَمُوا .
5ـ ادغام حرف "ق" در حرف "ك" مانند: أَلَم‌ْ نَخْلُقْكُم‌ْ، كه خوانده مي‌شود: أَلَم نَخْلُكُّم‌ْ
6ـ ادغام حرف "ل‌ْ" در حرف "ر" مانند: قُل‌ْ رَبّي‌ِ كه خوانده مي‌شود: قُرَّبّي‌ِ. (اما رأ ساكنه در لام ادغام نمي‌شود.)
7ـ ادغام حرف "ن‌ْ" در حروف "ي ـ ر ـ م ـ ل ـ و ـ ن " (يرملون): مانند، مَن‌ْ يَشَأُ كه خوانده مي‌شود مَيَّشَأُ.(همان، ص 42 ـ 43.)
و اما غنه: "صوتي است كه از خيشوم يا فضاي بيني خارج مي‌شود." حروفي كه داراي اين صفت هستند دو حرف بوده و عبارتند از :"ن" و "م" مانند اَنْبِيَأُ كه طبق صفت اقلاب، نون به ميم تبديل و صداي ميم از فضاي بيني خارج مي‌شود.(همان، ص 60.)
موارد غنه: 1 ـ نون و ميم مشدده مانند: اِن‌َّ، منّا، ثُم‌َّ، اُمُّه‌ُ، 2 ـ ادغام ميم ساكنه در "م" مانند: كَم‌ْ مِن‌ْ ـ وُهُم‌ْ مِنْهَا 3ـ ادغام نون ساكنه در چهار حرف "يسمون" مانند: مَن‌ْ يَشَاَّ ـ مِن‌ْ نَفْس‌ٍ(همان ص.)
ب) قواعد تجويدي در كتب ذيل آمده است:
1. تجويد جامع با استفاده از تصاوير راهنما، ناصر گلستاني دارياني، شركت سهامي انتشار؛
2. حليه القرآن (سطح 2)، سيد محسن بلده، سازمان تبليغات اسلامي؛
3. تجويد 1، محمد رضا ستوده نيا و ابوالفضل علامي ميانجي، مؤسسه انتشارات هجرت؛
4. تجويد و روش‌هاي تلاوت، دكتر داوود العطار، ترجمه حمد الله جعفر پور، انتشارات احرار؛
در كتاب‌هاي ياد شده، قواعد تجويد به طور ساده و روشن و به گونه‌اي كه قابل فهم باشد، توضيح داده شده است.
اما آن چه در يادگيري و فهم درست اين قواعد مؤثر و مهم است، توجه به چند نكته مي‌باشد:
1. برخي قواعد تجويد ممكن است تنها با مطالعه براي انسان روشن نشود؛ بدين جهت شركت در كلاس‌هاي تجويد قرآن و شنيدن قواعد تجويدي و بيان آن‌ها از زبان اساتيد با تجربه اين فن در يادگيري، تأثير به سزايي دارد.
2. در صورتي كه به كلاس‌هاي فوق دسترسي نداريد، استفاده از نوارهاي قرائت و تجويد قرآن سودمند است.
3. تمرين و مما رست زياد و به كارگيري عملي قواعد تجويد، به هنگام تلاوت قرآن كريم نيز از جمله اسباب مهم يادگيري است.
4. ياد دادن آموخته‌ها به ديگران نيز در فهم و يادگيري انسان مؤثر مي‌باشد.
