با توجه به كلّي بودن اين سوره‌، كه اغلب به مسائل زيربنايي اسلام‌، مانند توحيد و معاد و مبارزه با شرك مي‌پردازد، مي‌توان غرض از اين سوره را هشدار به مشركان دانست كه در برابر دعوت به ايمان به خداوند متعال و رسولش و اعتقاد به معاد، پافشاري مي‌كردند؛ به طور كلي‌، محتواي اين سوره عبارت است از:

1. توجه مردم به معاد و دادگاه عدل الهي و ارتباط آن با هدف‌دار بودن آفرينش آسمان‌ها و زمين‌؛

2. مبارزه‌اي قاطع‌، بر ضدّ هر گونه شرك و بت‌پرستي با بيان پندارهاي آنان و جواب‌هاي آن‌؛

3. دفاع از قرآن و اين كه كتابي است آسماني‌، همانند كتاب حضرت موسي‌(ع)‌؛

4. سفارش اكيد نسبت به احسان به پدر و مادر و حرمت آنان‌؛

5. پرداختن به گوشه‌اي از داستان قوم عاد كه ساكن سرزمين "احقاف‌" بودند تا هشداري به مشركان و كافران باشد. (نام اين سوره به هيمن جهت "احقاف‌" مي‌باشد)؛

6. اشاره به گسترده بودن دعوت پيامبر اكرم‌تاآن جا كه غير از انسان‌ها، طايفه جن را نيز شامل مي‌شود؛

7. دعوت پيامبر(ص) و در واقع همه مؤمنان‌، به صبر و استقامت هر چه بيش‌تر در برابر شرك و كفر، همان گونه كه سيره انبياي پيشين بوده است‌.(ر.ك‌: تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 21، ص 295، دارالكتب الاسلاميه ، تفسير الميزان‌، علامه طباطبايي‌؛، ج 18، ص 185، انتشارات اسماعيليان‌.)