اولين سوره‌اى كه در مكه يا در مدينه نازل شد كدام است؟
درباره اوّلين آيه يا سوره نازل شده بر پيامبراكرم‌سه نظر وجود دارد:
1. آيات اوّل سوره علق: از امام صادق‌روايت شده: "اوّل ما نزل علي رسول‌الله، بسم‌الله الرحمن‌الرحيم اقرأ باسم ربّك..."(اصول كافي، مرحوم كليني، ج 2، ص 592، دارالتعارف للمطبوعات.)
2. سوره مدثّر(مجمع‌البيان، مرحوم طبرسي، ج 10، ص 173، اعلمي.)
3. سوره حمد: از حضرت علي‌نقل شده كه از پيامبر اكرم‌درباره ثواب قرائت سوره‌ها سؤال كردند. ايشان در جواب، اوّلين سوره‌اي كه در مكّه نازل شده سوره "حمد"، آن‌گاه "اقرأ باسم ربّك" و آن‌گاه "ن و القلم" را بر شمردند.
ميان اين سه نظر مي‌توان به گونه‌اي جمع كرد؛ زيرا نزول سه يا پنج آيه از ابتداي سوره علق به طور قطع با آغاز بعثت مقارن بوده است و اين مسئله مورد اتّفاق است. سپس چند آيه از ابتداي سوره مدثر نازل شده است؛ ولي اولين سوره كامل كه بر پيامبر نازل گرديده سوره حمد است و چند آيه از سوره علق يا سوره مدثر سوره محسوب نمي‌شود.(تاريخ قرآن، آيه‌الله معرفت، ص 43و44، سمت.)
