مقصود از اولوالامر در آيه قرآن چه كسانى هستند؟
در آيات 59 و 83 سوره نسأ سخن از اولى الامر آمده است و
خداوند متعال در آيه (اطيعوالله و اطيعوا الرسول واولى الامر منكم) صريحاً اطاعت
از اولى الامر را در رديف اطاعت خداوند و رسول گرامى قرار داده است.
در معناى اولى
الامر مفسران سه قول شاخص ارائه كردهاند:
1. سلاطين و
حاكمان؛ 2. علمأ و دانشمندان؛ 3. امامان شيعه و ائمه اهل بيت(عليهم السلام).
با توجه به
استدلالى كه در مورد قول سوم كه با نظر حضرت باقر و صادق(ع) منطبق است ارائه
ميشود بطلان دو قول اول روشن و واضح مىگردد:
اول: چون كه
اطاعت از اولوالامر در رديف اطاعت از خدا و رسول(ص) قرار گرفته بايد آنان معصوم
باشند و اين فقط ائمه اهل بيت(عليهم السلام) هستند نه علما و دانشمندان و سلاطين.
دوم: اگر
مقصود از اولى الامر، علمأ و سلاطين باشند لازم مىآيد كه خداوند متعال ما را به
پيروى از افرادى كه آرأ مختلفى دارند و هر كدام يك راهى را نشان ميدهند، مكلف كند
و اين تكليف ما لايطاق است و خداوند متعال كه حكيم است هيچ گاه به كار محال امر
نمىكند. اما امامان دوازدهگانه شيعه يك ذرّه اختلافى با هم نداشتند و همه يكدل و
يك سخن حكم الهى را از منبع وحى گرفته و به مسلمانان منتقل مىنمايند.
سوم: اگر
خداوند متعال اولى الامر را مشخص نكرده باشد و ما را دستور بدهد كه از وى اطاعت
كنيم در آن صورت شناخت اولى الامر از قدرت و وسع بندگان خارج خواهد بود و خداوند
در قرآن فرموده است كه براى هيچ كس بيش از طاقت وى تكليف و وظيفه معين نمىكند
بايد با نص صريح و دلايل روشن و واضح اولى الامر را معين بفرمايد و بعد دستور
اطاعت از آنرا صادر كند و اين از نظر عقلى و نقلى بهترين راه است و امامان
معصوم(ع) كه هم شناخته شده و هم با نص صريح در كلام پيامبر اكرم(ص) بيان شده است،(1)
دقيقاً مصداق بارز اولوالامر مىباشند. همچنان كه بخارى و مسلم در صحيح خود به
ائمه دوازدهگانه كه همگى هم از قريش هستند تصريح نموده است.(2)
چهارم از آيه
شريفه استفاده ميشود كه اولى الامر بايد واجد جميع صفات رسول الله باشد مگر رسالت
و وحى كه با دليل خاصى مشخص شده است. براى همين هم در آيه شريفه
«اطيعوا» را
دوبار آورده است يكبار براى خداوند متعال كه ذات اقدس او واجب الوجود است و بار
ديگر براى رسول الله(ص) و اولىالامر كه ممكن الوجود و عبد صالح الهى و داراى تمام
صفات حميده و اخلاق پسنديده است. كه اولىالامر را با واو عطف آورده است، مىخواهد
بفهماند كه اطاعت از اولى الامر مانندخود او از سنخ اطاعت از رسول الله(ص) بوده
همانطورى كه خودشان نيز جانشين پيامبر اكرم(ص) مىباشند.(3) و اولى الامر بايد
صفاتى را داشته باشد كه رسول الله(ص) دارد كه از جمله آنها عصمت است،
پی نوشت
ها:
(1).
ينابيع الموده، ج 1، ص 73،
(2).
صحيح بخاري، ج 8؛ صحيح مسلم، ج 3،
(3).
با استفاده از تفسير روض الجنان و روح الجنان، ج 5، ص 408؛ به بعد و شبهاى
پيشاور، ص 979،
