سوره عنكبوت از سوره هايي است كه در مكه بر نبي مكرّم ( نازل شده است و شايد بتوان گفت محتواي اين سوره در چهار بخش خلاصه مي شود.(1)

1.بخش آغازين كه پيرامون مسأله "امتحان" و "وضع منافقان" است كه اين دو مسأله پيوندي ناگسستني با هم دارند.

2. بخش بعدي براي دلداري پيامبر مكرّم و مؤمناني است كه اسلام آورده اند اما اندك هستند. از طريق بيان گوشه هايي از سرنوشت پيامبران بزرگي همچون حضرت نوح، ابراهيم، لوط و شعيب( و چگونگي ياري خداوند نسبت به آنها. يعني اينكه به شما مسلمانان نيز كمك مي كنيم.

3. بخش بعدي، از توحيد، نشانه هاي خدا در عالم آفرينش و مبارزه با شرك سخن مي گويد.

4. قسمت پاياني نيز درباره ناتواني معبودها و بت هاست و عظمت قرآن و اسلام.

در اين قسمت قرآن چنين بت هايي را عنكبوت صفت ناميده است، و نامگذاري اين سوره از آيه 41 گرفته شده، كه بت پرستان را كه تكيه بر غير خدا مي كنند تشبيه به عنكبوت مي‌كند كه تكيه‌گاهشان تارهاي سست و بي بنياد است.

درباره تلاوت سوره عنكبوت در ماه رمضان و بويژه شب قدر فضيلت بسياري ذكر گرديده است كه از جمله رواياتي است كه از نبي مكرّم اسلام و امام صادق(ع) ذكر گرديده است. اين سوره نيز جزء سوره هايي است كه با حروف مقطعه آغاز مي شود.

مهمترين غرض و هدفي كه سوره دنبال مي كند اين است كه هدف خداي تعالي از ايمان مردم تنها اين نيست كه به زبان بگويند ايمان آورديم، بلكه حقيقت ايمان اين است كه تندباد فتنه ها آن را تكان نمي دهد و هر چه فتنه ها بيشتر شود، ريشه دارتر مي‌گردد. پس مردم خيال نكنند به صرف اينكه بگويند ايمان آورديم، ديگر آزمايش نمي شوند بلكه همه امتحان مي شوند. و اين از سنّتهاي الهي است.(2)

منابع و مآخذ : 

1. مختصر تفسير نمونه، ج3، ص487،  

2. تفسير الميزان، ترجمه فارسي، ج16،ص144 ـ 146