چرا مي گوييم قرآن معجزه است؟ | پایگاه تخصصی قرآن کریم

چرا مي گوييم قرآن معجزه است؟

بايد معنا و حقيقت اعجاز و معجزه و شرايط آن ذكر شود تا ببينيم آيا اين شرايط در قرآن موجود است. حقيقت اعجاز جز اين نيست كه مدّعي نبوت عمل خارق العاده را انجام دهد و ديگران را براي همانند آن دعوت كند اما آنان از آوردن مانند آن عاجز و ناتوان باشند.(1) قيود و شرايط مذكور در قرآن مجيد ديده مي شود، يعني پيامبر اسلام با معجزه قرآن ادعاي نبوت كرد و مردم را به هماوردي (تحدّي) فرا خواند تا جايي كه حاضر شد كافران تنها يك سوره بياورند و از تمام جهانيان براي ساختن سوره كمك بگيرند.(2) چهارده قرن است كه اين ندا در گوش جهانيان طنين انداز است، ولي كسي نتوانسته است در صحنه مبارزه گام بگذارد يا موفق شود. صورت‏هاي مختلفي دارد:

1- اعجاز طريقي: يعني قرآن كه حاوي هدف بلند و سخنان حكيمانه است، از طرف شخصي كه امي بود و خواندن و نوشتن را نمي دانست، آورده شد.

بر اين اساس قران مجيد روي كلمه امّي در مورد پيامبر(ص) مكرّر تكيه كرده و مي فرمايد: "پيش از اين كتابي نمي خواندي و چيزي با دست خود نمي نوشتي تا مايه ترديد و شك گمراهان گردد".(3)

2- اعجاز لفظي: شيوه سخن گفتن قرآن طوري است كه با آن چه بشر تا كنون شنيده و گفته، تفاوت زياد دارد و زيبايي ظاهر و شيريني بيان آن را هيچ كلامي ندارد، كه علماي ادب از آن به فصاحت و بلاغت تعبير مي كنند. قرآن نه شعر است و نه نثر، بلكه داراي سبك خاصي است كه نظير آن يافت نمي شود. از اين رو "وليد بن مغيره" در مورد قرآن گفت: "از محمد سخني شنيدم كه نه شباهت به گفتار انسان‏ها دارد و نه پريان، گفتار او شيريني خاصي دارد" اما او براي خنثي كردن تأثير قرآن گفت: بگوييد پيامبر ساحر است.(4)

آيات 24 و 25 سوره مدثر ناظر به اين جريان است آهنگ مخصوص قرآن، ملال آور نبوده، بر اثر تكرار خواندن، صراحت و قاطعيت، متانت و عفّت بيان همه نشان دهنده زيبايي و هنر قرآن مجيد است.

يك آيه از قرآن، ابن مقفع، اديب معروف را به زانو در آورد و آن آيه "يا ارض ابلعي ماءك..."(5) مي باشد، زيرا در عين اختصار ماجراي طوفان نوح را با تعبيرات كوتاه و بسيار پر معني شرح مي دهد. به گفته بعضي از محقّقان 23 نكته از صنايع ادبي در آن جمع است.(6)

يكي از صاحب نظران مي گويد: يك حرف از قرآن در جايگاهش معجزه است، زيرا آن حرف، كلمه‏اي را كه در آن واقع شده نگاه مي دارد و آن كلمه آيه را و آن آيه آيات بسيار را و همين راز اعجاز جاوداني قرآن است.(7)

3- اعجاز معنايي: قرآن از نظر محتوا و بيان معارف الهي معجزه است، چون به شكل بسيار زيبايي مسائل مربوط به خدا و ماوراء الطبيعه را مطرح كرده و خداوند را به زيباترين وجه توصيف كرده است.

آياتي از قرآن منطبق بر قواعد علمي امروز است مانند جاذبه عمومي، آفرينش جهان، حركت زمين، حركت منظومه شمسي، زندگي در كرات ديگر، زوجيت گياهان، زوجيت عمومي، علل نزول باران و غيره.(8)

در اين زمينه هزاران كتاب و مقاله توسط دانشمندان در رشته‏ هاي مختلف علوم به نگارش در آمده و همه از عظمت قرآن و تطبيق آيات با جديدترين ره يافت‏ه هاي دانش بشري سخن گفته‏ اند:

موريس بوكاي در كتاب "مقايس ه‏اي ميان تورات انجيل و قرآن و علم" پس از تطبيق آيات قرآن با دستاوردهاي علمي مي گويد: "چگونه مي توان از تطبيق قرآن با جديدترين فرآورده‏ هاي علمي بشر در شگفت فرو نرفت و آن را اعجاز به حساب نياورد؟!

" جالب آن كه در مفاد آياد قرآن كوچك‏ترين اختلافي وجود ندارد و اين يكي ديگر از نشانه‏هاي در بخش اعجاز معنايي است. قرآن مجيد به اين حقيقت اشاره كرده: "آيا درباره قرآن نمي انديشند كه اگر از سوي غير خدا بود، اختلافات فراواني در آن مي يافتيد".(9)

4- اعجاز در پيشگويي ‏هاي تاريخي مانند غلبه روم بر ايران‏

5- اعجاز در بيان رخدادهاي تاريخي پيشين.

6- جامع بودن دانش‏هاي مختلف.قرآن نه كتاب حقوقي است، نه اخلاقي، نه كلامي و اعتقادي، نه تاريخي، نه علوم بلاغي و لغت و نه رشته خاص علمي و... اما در عين حال، همه اين دانش‏ها را در خود جمع كرده است.

براي مطالعه بيشتر به كتاب‏هاي ذيل مراجعه كنيد:

كتاب تفسير نوين، محمد تقي شريعتي.

قرآن و آخرين پيامبر، ناصر مكارم شيرازي.

برهان رسالت، جعفر سبحاني.

وحي و نبوت، شهيد مطهري.

تفسير الميزان، ج اعلاميه طباطبايي.

پي نوشت‏ ها:

1. جعفر سبحاني، الهيات و معارف اسلامي، ص 262.

2. بقره (2) آيه 23.

3. عنكبوت (29) آيه 48.

4. مجمع البيان، ج 9، ص 387.

5. هود (11) آيه 44.