در سوره اسرأ آيه 1 و سوره نجم آيات 7 ـ 10 به معراج پيامبر(ص) اشاره شده است.
معراج، جريان عروج پيامبر(ص) به آسمان است كه تعدادي از آيات قرآن، آن را بازگو كرده است.براساس آيه نخست سوره اسرأ ، خداوند پيامبر(ص) را در آغاز شب، از مسجدالحرام به سوي مسجدالاقصي در بيتالمقدس حركت داده و آنگاه به همراهي جبرئيل به آسمان عروج كرده است.
سفر پيامبراكرماز مكه به بيت المقدس، جسماني و روحاني بوده است و ادامه سفر ايشان به آسمانها نيز بنا به عقيده اكثر علماي شيعه ، جسماني و روحاني بوده است. از احاديث و آيات استفاده ميشود كه هدف از معراج پيامبر(ص) سه چيز بوده است:
1. بزرگداشت فرشتگان ؛ 2. ديدن عجايب و اسرار آفرينش ؛ 3. بازگو كردن آن براي مردم.
حضرت امام صادقميفرمايند: "همانا خداوند هرگز داراي مكان و زمان نيست؛ ولي خدا ميخواست فرشتگان و ساكنان آسمانهايش را با گام نهادن پيامبر(ص) به ميان آنها ، مورد احترام و تجليل قرار دهد، و نيز ميخواست شگفتيهاي عظمتش را به پيامبرش نشان دهد تا او پس از بازگشت براي مردم بازگو كند"(سيماي معراج پيامبر، محمد محمدي اشتهاردي و آن از تفسير برهان، ج 2، ص 400).
نكته قابل توجه اين است كه جريان معراج تازگي نداشته؛ بلكه در مورد بعضي از پيامبران پيشين البته به صورت محدود نيز اين امر واقع شده است؛ مانند: معراج حضرت عيسي(نسأ، 158).
در معراج پيامبر گرامي، درسهاي بسيار آموزندهاي وجود دارد كه ذكر آنها در اين مختصر نميگنجد و ميتوانيد، در اين زمينه، به كتابهاي تفسير الميزان، ج 13، ابتداي سوره اسرأ؛ حيوهالقلوب، تأليف علامه مجلسي، ج 2 ، بحث معراج و همچنين كتاب سيماي معراج پيامبر(ص)، تأليف محمد محمدي اشتهاردي مراجعه كنيد.
از آنچه گذشت روشن ميشود كه اين سفر خارقالعاده در بيداري صورت گرفته است.