تفسير براي آشنا شدن با مفاهيم قرآني‌، مقدماتي لازم است كه عبارتند از:  1. آشنايي با زبان عربي‌: همانطور كه شناخت حافظ و سعدي بدون دانستن زبان فارسي ممكن نيست‌، آشنايي با قرآن و مفاهيم آن هم كه‌، به زبان عربي نوشته شده‌، بدون دانستن زبان عربي ممكن نيست‌. 2. آشنايي با تاريخ اسلام‌: چون قرآن‌، مثل تورات و انجيل نيست كه يكباره به وسيله پيامبراكرم‌عرضه شده باشد؛ بلكه در طول 23 سال زندگي ايشان و در خلال جريان پر هيجان تاريخ اسلام نازل شده است‌؛ پس بايد براي آشنايي با اين تاريخ شأن نزول هر آيه را دانست‌. 3. آشنايي با سخنان پيامبراكرم‌؛ زيرا ايشان به تصريح قرآن‌، اولين مفسر اين كتاب است‌؛ آنجا كه قرآن مي‌فرمايد: "وَ أنزَلنا إلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيّن لِلنّاس ما نُزّل إلَيهم‌؛(نحل‌، 44) ما قرآن را بر تو فرود آورديم تا آنچه را كه بر آنها فرود آمده‌، برايشان توضيح دهي‌"؛ پس آنچه از پيامبر اكرم‌رسيده‌، ما را در تفسير قرآن ياري مي‌دهد؛ البته براي ما شيعيان‌، روايات معتبر امامان معصوم‌: نيز حكم همان روايات معتبري را دارد كه از ناحيه رسول خدا رسيده است‌. نكته مهمي كه در بررسي قرآن بايد به آن توجه داشت‌، اين است كه قرآن را به كمك خود قرآن و با عرضه كردن بر آيات مشابه‌، مي‌توان شناخت‌؛ چون آيات قرآن‌، مجموعاً يك ساختمان به هم پيوسته را تشكيل مي‌دهند امامان‌: هم اين شيوه را تأييد كرده‌اند. 4. از خود قرآن كريم هم مي‌توان براي فهم آن بهره برد؛ چنان كه فرموده‌: "وَ لَقَد يَسّرنا القُرءان لِلذّكر فَهَل مِن مُدّكر؛(قمر، 17) و قطعاً قرآن را براي پندآموزي آسان كرده‌ايم‌؛ پس آيا پند گيرنده‌اي است‌؟" 5. تدبر در آيات قرآن‌؛ "أفلا يَتَدبَّرون القرءان‌َ أم عَلَي‌َ قُلوب أقفالُها؛(محمد، 24) آيا به آيات قرآن نمي‌انديشند؟ يا مگر بر دلهايشان قفلهايي نهاده شده است‌؟" 6. تقواي الهي‌: قرآن مي‌فرمايد: "و اتَّقوا اللّه وَ يُعَلّمُكم‌ُ اللّه‌؛(بقره‌، 282) و از خدا پروا كنيد، و خدا بدين گونه‌  به شما آموزش مي‌دهد". تدبر در قرآن و عمل به آن‌، انسان را به تقواي الهي مي‌رساند، و اين تقوا باعث مي‌شود كه ابواب علوم از طرف خداوند متعال به سوي انسان گشوده شود.(ر.ك‌: آشنايي با قرآن‌، استاد شهيد مرتضي مطهري‌، ص 20، انتشارات صدرا.) استفاده از كتاب‌هايي كه براي ادبيات عرب نوشته شده‌؛ مثل صرف ساده و عربي آسان و غيره براي آشنايي با زبان عربي خوب است‌؛ همچنين كتاب‌هايي كه به تاريخ اسلام پرداخته‌اند؛ مثل فروغ ابديت آيه‌الله سبحاني و... و كتاب‌هاي روايي كه روايات پيامبراكرم‌و امامان معصوم‌: در تفسير و شأن نزول آيات آمده‌؛ مثل كتاب "اصول كافي‌" و "بحارالأنوار" و... همگي به شناخت مفاهيم قرآني كمك مي‌كنند.