دليل اين كه هنوز نتوانسته اند آمار دقيقي از تعداد كلمات به كار رفته در قرآن ارائه دهند چيست‌؟

در مورد آمار دقيق كلمات به كار رفته در قرآن بايد بگوييم‌: عدم ارائة آمار دقيق دربارة كلمات يا حروف قرآن‌، به اختلاف معيار در كلمه و حرف بودن بر مي‌گردد. مي‌دانيد كه اصطلاح "كلمه‌" و "حرف‌" و "اسم‌" و "فعل‌" و "جمله‌" و امثال اين‌ها، ساختة دست بشر است و بشر در تعريف آن‌ها به نظر يكساني نرسيده است‌؛ يعني با آن كه هيچ كدام از محققان و آمار گيران در مقدار قرآن‌، هيچ اختلافي ندارند، ولي در آمار كلمات يا حروف همان مقدار مورد اتفاق‌، اختلاف دارند، زيرا بنا به نظر بعضي‌، فلان واژه‌، يك كلمه و بنابر نظر برخي ديگر، همان واژه‌، دو كلمه محسوب مي‌شود؛ براي مثال يكي از مواردي كه مورد اختلاف است‌، آن است كه آيا حروف مقطعة قرآن ـ كه در اول بعضي سوره‌ها آمده است ـ يك كلمه به حساب مي‌آيد و يا كلمه محسوب نمي‌شود، بلكه چند حرف است‌، و يا آن كه "ذلك‌"، چند كلمه به حساب مي‌آيد يا يك كلمة مركب است‌؟ اين‌ها و صدها مورد مانند اين‌ها كه منشأ آن‌، علم و اطلاعات ناقص بشر دربارة تعريف كلمه و حرف است‌، سبب شده تا در عدد كلمات قرآن ـ دست كم ـ 17 قول‌، به وجود بيايد؛ با اين كه همگي روي قرآني نظر مي‌دهند كه هيچ كس در كم و زيادي آن ترديد ندارد.(براي اطلاعات بيش‌تر، ر.ك‌: المعجم الاحصائي لالفاظ القرآن الكريم‌، (فرهنگ آماري قرآن‌)، دكتر محمود روحاني‌، نشر آستان قدس رضوي‌)

  دربارة تعداد آيات‌، كلمات‌، حروف و ديگر اطلاعات آماري قرآن‌، زحمات و تحقيقات فراواني به وسيله محققان علوم قرآني صورت گرفته است‌؛ ولي به عللي‌، در تعداد آنها اختلاف شده كه از جمله مي‌توان به علل ذيل اشاره كرد: الف‌) عده‌اي در تمام سوره‌ها (بجز توبه‌) بسم الله را آيه‌اي مستقل و عدة ديگر تنها بسم الله را در ابتداي سوره حمد يك آيه محسوب كرده‌اند كه باعث اختلاف در آيات‌، كلمات و حروف قرآن مي‌شود. ب‌) تفاوتهاي چاپي و گاه اشتباه نويسندگان و خطاطان قرآن در محل آيه‌، موجب كم يا زياد شدن آيات مي‌شود. ج‌) به خاطر اختلاف قرائتها گاهي تعداد حروف كم يا زياد مي‌شود؛ مثلاً، در "مالك يوم الدين‌" كه "ملك يوم الدين‌" نيز خوانده مي‌شود. د) اختلاف رسم‌الخط ها كه موجب ازدياد يا نقصان حروف مي‌شود؛ مثل‌: "ملائكه‌" و "ملـَئكه‌" و "شيطان‌" و "شيطـَن‌") اختلاف در نوع كلمات‌، مثلاً: "ما اصبرهم‌" را عده‌اي يك كلمه و عده‌اي دو كلمه مي‌دانند؛ ولي آنچه در ذيل مي‌آيد، از بقيه اقوال صحيح‌تر به نظر مي‌رسد. تعداد آيات قرآن‌، 6236 آيه ـ تعداد كلمات قرآن‌، 77437 كلمه‌(دايرة‌المعارف شيعه‌، شيخ محمدحسين اعلمي حائري‌، ج 14، ص 301، نشر اعلمي‌، بيروت‌.)  تعداد حروف قرآن‌، 321180 حرف يا 322770 حرف‌.(دايرة‌المعارف‌، همان ، مرآت‌العقول‌، ج 2، ص 536.)  اين تذكر لازم است كه بنا به گفته مفسر بزرگ قرآن‌، علامة طبرسي‌، قول كوفيين منسوب به حضرت علي‌بوده و صحيح‌ترين اقوال است‌.

Copyright 1999-2014 All rights are Reserved to Aalulbayt Global Information Center