محمد مهدی فولادوند (۱۲۹۹- ۱۵ مرداد ۱۳۸۷) استاد دانشگاه و از مترجمان قرآن و نهجالبلاغه و صحیفهٔ سجادیه به زبان فارسی است.
زندگی
محمد مهدی فولادوند فرزند محمد حسن بختیاری، در سال ۱۲۹۹ در شهرستان اراک متولد شد. در شهریور ۱۳۲۹ عازم پاریس شد و مدت چهارده سال در آنجا تحصیل کرد.
فولادوند در این مدت در دانشگاه سوربن به تحصیل در رشتهٔ ادبیات، هنر، فلسفه و زبانشناسی عرب پرداخت. رسالهٔ دکتری وی پیرامون «عمر خیام» بود که بعدها به چاپ رسانید.
وی در آبان ۱۹۶۴ میلادی به تهران بازگشت و در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، از جمله دانشکدهٔ الهیات دانشگاه تهران و دانشگاه امام صادق دروسی چون فلسفه، زیباشناسی، زبان فرانسه، تاریخ مذاهب وفرهنگ ایران را تدریس کرد. فولادوند نزدیک ۳۰ جلد کتاب به فارسی و فرانسه منتشر کردهاست. وی در روز ۱۵ مرداد ۱۳۸۷ درگذشت.
شهرت فولادوند بیشتر بهسبب ترجمهٔ او از قرآن بود. وی در سال ۱۳۴۵ جزوهای به نام «گلهایی از قرآن» را در تهران منتشر کرد، در حالی که بهجز ترجمهٔ مهدی الهیقمشهای و ابوالقاسم پاینده ترجمه فارسی دیگری از قرآن در دسترس نبود. این جزوه مورد اقبال قرا گرفت و این استقبال تا آنجا بود که محمدعلی جمالزاده، نامهای در تجلیل مترجم نوشت و از وی خواست تا این کار را تا پایان قرآن ادامه دهد.
فولادوند به دو زبان فارسی و فرانسه شعر میگفت. دیوان اشعار فارسی وی به ۲۰هزار بیت و اشعار فرانسهٔ او به ۷۰۰ صفحه بالغ میشود. تخلص او در اشعار فارسیاش «مهدا» بود.
آثار فولادوند
از وی آثار تألیفی و بهویژه ترجمهای فراوانی باقی ماندهاست.
ترجمهها
برخى از ترجمههاى فولادوند عبارتاند از: قرآن، نهجالبلاغه، اقتصادنای محمدباقر صدر و المنقذ من الضلال (رهایی از گمراهی) غزالی به زبان فارسى. وی همچنین مترجم دعای کمیل به فرانسه است.
از دیگر ترجمههای او میتوان به مادام بواری اثر گوستاو فلوبر اشاره کرد.
تألیفات
خیامشناسی
قرآنشناسی
نخستین درس از زیباشناسی
معرفی ترجمه
ترجمه قرآن به زبان فارسی توسط فولادند در سال ۱۳۷۳ توسط دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی با ویرایش محمد رضا انصاری و سید مهدی برهانی منتشر شدهاست.
بهاءالدین خرمشاهی در توصیف ترجمهٔ فولادوند مینویسد: «بدون اغراق ترجمه فولادوند از بهترین ترجمههای موجود به زبان فارسی است».ترجمه فولادوند ترجمهای است به فارسی امروزی وبدون گرایشهای خاص افراطی است یعنی نه فارسیگرایی مفرط دارد نه عربیگرایی مفرط. علاوه بر این یکی از ویژگیهای کمنظیر ترجمه حاضر، ارائهٔ یک ترجمه آهنگین در سورههای مکی انتهای قرآن است.
ویژگیهای ترجمه
نوع ترجمه: روش ترجمه آمیختهای از دو روش ترجمه محتوایی و ترجمه تحتاللفظی است یعنی ارائه یک نثر روشن وشیوا ودر عین حال مطابق با متن آیات.
نثر ترجمه: اسلوب و زبان ترجمه به فارسی امروز، ساده ودر عین حال شیواست.
مطابقت با متن: این ترجمه از مطابقت بی نظیر با اصل کلام الاهی برخوردار است. ناقدان ترجمههای قرآن مهمترین ویژگی ترجمه فولادوند را مطابقی بودن آن میدانند.
توضیحات: توضیحات مختصری شامل ظاهر کردن مراجع ضمیر، حرف ربط ودیگر افتادگیها دارد که به دقت در داخل قلاب قرار گرفتهاست.
هماهنگی شیوه ترجمه: روش مترجم به صورت یکسان در سراسر ترجمه حفظ شدهاست.
هماهنگی در ترجمه واژههای مشابه: رعایت این مسئله مورد توجه مترجم بودهاست. ودر سراسر ترجمه توفیقات خوبی داشتهاست.